Спецпраект Зялёнага партала
Збегчы з гораду і разлічваць на сябе
Гісторыя дзяўчыны, якая займаецца творчасцю, інклюзіяй людзей з ментальнымі асаблівасцямі і жыве ў гармоніі з прыродай
Узрасціць унутраную бабулю
"Апынулася, што ў сваякоў майго мужа ёсць невялікі домік у вёсцы, які нікому не патрэбны. Я хуценька прыкупіла другі маленькі домік. І цяпер у мяне іх два".
Мара жыць у вёсцы, падалей ад мегаполіса, у дзяўчыны была даўно. Яна лічыць гарадское асяроддзе варожым і стрэсавым. Таму, толькі з'явілася магчымасць збегчы , вырашыла не адмаўляцца. Ды й вёска знаходзіцца ўсяго ў двух гадзінах ад сталіцы, што, па словах Дашы, не такая і адлегласць пры наяўнасці аўтамабіля і добрай развітай транспартнай сеткі.
Тым больш, Даша даўно шукала месца для летнікаў, дзе б людзі з псіхафізічнымі парушэннямі і пастаяльцы дома-інтэрната маглі праходзіць рэабілітацыю.
Пераехаць на вёску атрымалася толькі ў маі, таму пасяўная адыйшла ў гэтым сезоне на другі план. Ды й засталіся хвасты па праектах, якія Даша працягвае весці. Напрыклад, зараз яна распрацоўвае дызайнерскую калекцыю прадукцыі для рэсайклінг-майстэрні "Так".
"Падымаюся а дзесятай раніцы, бо сава, што наўрадці ўхваляецца на вёсцы. Снедаю, кармлю ўсіх жывёл і займаюся справамі.

Дзіўная рэч, калі ў цябе раптам з'яўляецца час, разам з ім прыходзіць пэўная трывога, бо становіцца цяжка яго запаўняць, выпрацоўваць пэўныя звычкі. Так ці іначай з сабой мы бярэм сябе"

"Хутка адпадаюць пытанні кансюмерызму. І гэта плюс. Сюды два разы на тыдзень прыязджае аўталаўка. Як апынулася чалавеку жраць патрэбна вельмі мала".
Суіснаваць з прыродай у Дашы атрымалася ад самага пачатку. Праўда першы час крыху бянтэжыла, калі раніцай у госці да падворку прыходзілі касулі і крычалі. Чуць іх так блізка было нязвыкла. Аднак дзяўчына тлумачыць гэта тым, што "усе мы людзі культурнага асяроддзя".
Зараз жа не здзіўляюць ні вожыкі, ні казуркі. З некаторымі нават удалося пабудаваць паважліва сяброўскія адносіны. Так, на кухні ў доме жывуць вялікія мурашы, "яны не нахабнічаюць і мы паводзім сябе без прытэнзій".
У гэтым нават ёсць свае плюсы, бо калі ёсць гігантскія, то маленькія і нахабныя мурашкі ўжо дакладна не завітаюць.
"З агародам пакуль вайна, бо дзеля гэтага трэба узрасціць у сабе ўнутраннюю бабулю, з адпаведным падыходам да ўсяго жывога. А гэта праца і з гэтым цяжэй. Да ўсяго трэба ведаць розныя тэхналогіі, якія перадаюцца ад пакалення да пакалення. Трэба ведаць калі палоць, бо тыдзень раней, тыдзень пазней — эфект не той. Я падглядаю за суседзямі, яны пайшлі і ты туп-туп-туп", — смяецца Даша.
Жывёлы з яркім сацыяльным кампанентам
На вёсцы Даша жыве не адна. Побач чорны сабака, два каты, трусік і варона.

"Сабаку ўзялі з прытулка, ката таксама, "дробязь" падабралі сябры і аддалі мне, варона — падабранец, зусім не злётак. У птушкі былі перламаныя махавыя пер'і, калі мы яе забіралі, то разумелі, што без нас не выжыве. Трусіка забралі ў вёску з дома-інтэрната, бо ён занадта інтэнсіўна размнажаўся", — смяецца дзяўчына.
Як сцвярджае Даша, найпрасцей выбудаваць узаемаадносіны ў яе атрымалася з варонай. Птушка выдатна разумее, хто ёсць хто, і калі кампанія незнаёмых людзей вялікая, то варона не "пантуецца".

"На самой справе ён вельмі дзёрзкі і крыху гопнік. Часам з кампаніі выбірае каго паслабей і пачынае выбудоўваць з ім іерархічныя адносіны, браць на слабо. Ніколі яму не дарую, калі аднаму з маіх сяброў ён паказаў, што суцэльна яму давярае, а пасля знянацку дзюбнуў яго ў вуха, — прыгадвае Даша. — З ім неверагодна цікава, але я нікому не раю браць варону, варта памятаць, што гэта зусім не хатняя птушка".
Пераезд на вёску апынуўся для птушкі шчасцем: у яе з'явіўся вальер на сонечным баку. Бо да гэтага, жывучы па кватэрах, варона пакутвала ад недахопу святла.
"Пару разоў на яго спакушаліся чужыя каты і адзін раз укусіла аса, што было вельмі драматычна. Вядома, я за яго перажываю, бо гэта істота надаўжэй са мной. На ноч я не пакідаю яго на вуліцы, даводзіцца гуляць у "філіна", то бок пужаць, каб ён з вальера пайшоў у дом".
Творчая канторка ў асобе самой сябе
Некалькі год таму Даша павінна была стаць керамістам. Дзеля гэтага паступала ў мастацкі каледж, але ў выніку скончыла дызайнерскі.

"Калі я перайшла рубікон, задумалася, чым жа на самой справе я хачу займацца. Прыгадала, працу з керамікай. З улікам усіх сваіх скілоў, вырашыла, што змагу разагнаць маленькую канторку, хаця б у асобе самой сябе", — разважае яна.
Дапамагла развіцца ў гэтым кірунку сустрэча з керамістамі, якія займаюцца драўняным абпальваннем, чорнай керамікай. Так на падворку з'явілася ўласная печка, ганчарны круг. А з імі і надзея, што ў хуткім часе Даша павязе уласна вырабленыя кубачкі на маркеты у Мінск.
А яшчэ Даша занялася разьбою па дрэве, дапамагла адукацыя мастака-рэстаўратара і досвед працы рукамі.

"Праўда, разец я ўзяла толькі зараз, што скончылася класнымі мазалямі. Затое цяпер я ведаю што трэба рабіць і ў каго заточваць нажы. А так гэта не цяжка. І сябры моцна дапамагаюць, напрыклад, мэблю мы рабілі разам", — распавядае Даша.
Шмат часу ў дзяўчыны ідзе на развіццё сацыяльнай рэсайклінг-майстэрні "Так", што па задуме мусіць стаць франшызай для псіхалагічных дамоў-інтэрнатаў.
"Мы ўжо спрабавалі запусціць падобны праект. Але вымушаныя былі адмовіцца, бо была патрэбная ў вялікай дапамога каманды, якой не было.
Зараз жа з'явілася каманда, парадыгма змянілася ў кірунку рэсайклінга. Сэнс яе ў тым, што мы робім мадэлі прадукцыі, якую могуць вырабляць людзі з ментальнымі асаблівасцямі ў суправаджэнні з інструктарамі. І ўсё гэта вырабляецца з тэкстыльнага смецця. Такім чынам мы зможам падтрымліваць канцэпцыю zero waste", — апісвае ідэю дзяўчына.
Экалагічны свой кірунак франшыза займела дзякуючы Кацярыне Савіцкай, бо як прызнаецца сама Даша, раней яна мала зудумвалася пра гэта, цяпер жа галава працуе інакш.

На сённяшні дзень майстэрня вырабляе не толькі мілых зайцоў, асартымент пашырыўся да цудоўных яркіх торбачак з драўлянымі каляровымі набалдашнікамі ў выглядзе домікаў, што робяцца з рэшткаў дрэва. Выкарыстоўвацца яны могуць па-рознаму: напаўняцца лекавымі травамі ці прадуктамі з крамы. У задуме канструяваць тэатральныя касцюмы з пап'е-машэ.
"Усё гэта апынулася не такім цяжкім. Пытаннем застаецца, ці будзе ідэя мець попыт у сацыяльных установах, ці мы застанемся самастойнай майстэрняй. З іншага боку такі варыянт таксама не дрэнны. Тым больш, што яркія анучкі заўсёды ў радасць", — расказвае Даша.
У мяне няма гаспадароў
Сезон дзяўчына плануе закрываць таксама ў вёсцы, застаўшыся тут зімаваць. Якраз з гэтай нагоды ў планах сяброў і партнёраў Дашы правесці рэканструкцыю памяшканняў. А таксама паглядзець, колькі сродкаў і намаганняў трэба ўкласці ў класічны вясковы дом.
"Я — гарадскі жыхар, але дзяцінства пражыла ў прыватным доме з пячным ацяпленнем. Таму ў такой форме жыццё для мяне не новае і не выклікае дыскамфорту. Падняцца раніцай пратапіць печ, глядзець за гаспадаркай... Мо, канешне, і будзе ўраган і ў цябе знясе дах. Але любому чалавеку трэба быць гатовым да ўсяго", — разважае яна.
Да зімовага сезону, акрамя таго, што падзакупілі дроваў і брыкет, усталявалі высокафункцыянальныя электрычныя абагравальнікі.

У цэлым жа для тых, хто жадае жыць у вёсцы са свайго досведу Даша раіць пры магчымасці прайсціся па хаце цеплавізарам і паглядзець, праз якія шчыліны дом губляе цяпло, праверыць вокны, прадумаць абагравальныя сітэмы. Але адразу разлічваць, што вам будзе пастаянна цёпла, — не варта, бо цыкл ацяплення неабходна падтрымліваць пастаянна.
"Для мяне даўшыфтынг — прыкольная рэч. Я свядома адмовідася ад пасады ў дзяржаўнай ўстанове, ад росту кар'еры, што па меркам сучаснага кам'юніці разглядаецца як крок назад. Але мне захацелася быць як мага больш аўтаномнай, горад ніколі не гарантуе мне гэтага. Я ж хацела больш залежыць ад сябе, чым ад іншых. Вядома я не змагу дасягуць гэтай мэты на 100 адсоткаў, але хацелася б максімальна набліжацца да яе", — рэзюмуе Даша.
Спецыяльный праект Зелёнага партала

Аўтарка тэксту і фотаздымкаў: Хрысціна Чарняўская
Аўтар відэа і фотаздымкаў: Аляксандр Лібертад
Рэдактар, вёрстка, дызайн: Яніна Мельнікава
Дызайн: Антон Сурапін

У матэрыяле выкарастаны таксама фотаматэрыялы з Instagram гераіні